maandag 13 juli 2009

Nabucco en de VRT

Vandaag werd het verdrag om de Nabucco-gasleiding formeel te regelen ondertekend in Ankara (u weet wel, de hoofdstad van dat landje dat zichzelf graag een EU-land zou noemen). En jawel, zelfs de VRT heeft hieromtrent een bericht op de site staan. Een dubbel gevoel. Moet men in zo'n geval blij zijn omdat er eindelijk iets over internationale politiek verschijnt? Of is het beter ineens over te gaan naar een gevoel van frustratie omdat het niveau compleet ondermaats blijkt te zijn?

En jawel, de vrees blijkt terecht, het gaat om een zeer kort berichtje (uiteraard, hoe kunnen ze anders genoeg plaats overhouden om ook compleet irrelevante berichten op de hoofdpagina te zetten?) met twijfelachtige inhoud. Een korte opsomming van de ondertekenaars, gevolgd door de melding dat de pijpleiding moet dienen om de afhankelijkheid van Russische energie te verminderen. Nee, echt? Het dient om de afhankelijkheid te verminderen? Wie had dat kunnen denken... Met andere woorden: achtergrondinformatie = 0, en dan zijn we nog mild in het toekennen van punten.

Maar oh, wat zien we dan? Zowaar, een korte historische vergelijking met de 'Great Game' uit de 19de eeuw. Een vergelijking die ik tot nu toe enkel in meer gespecialiseerde media ben tegengekomen. Dit artikel gaf hiervoor trouwens een eerste publieke aanzet (een aanrader, met onder andere een interessante politieke analyses van de regio). Op zo'n moment kan men niet anders dan denken: wow, misschien loopt er toch ergens talent rond bij de VRT, dit is iemand die weet waarover hij/zij schrijft (al is Nabucco reduceren tot een zet in de 'New Great Game' totaal uit zijn context gerukt, maar soit, ze hebben spontaan een moeilijke term voor het grote publiek gebracht, dat is al iets)

Juist op het moment dat ik toch een redelijk gevoel overhoud aan het VRT-artikel begin ik aan mijn dagelijkse rondje surfen om up to date te blijven wat internationaal nieuws betreft. En jawel, het mocht niet zijn: het artikel is een schaamteloze inkorting van dit artikel. Het BBC-artikel is trouwens wél de moeite en een aanrader voor wie de situatie wil begrijpen.

Waarmee deze post kan worden afgesloten met een wijze les: negeer in het vervolg de site van de VRT en ga rechtstreeks naar die van BBC news (of een andere deftige nieuwsbron), want het origineel is altijd beter dan de ingekorte kopie door een af andere debiel op de VRT-redactie...

vrijdag 24 april 2009

De score van Trends

Het weekblad Trends heet een rapport geschreven waarin de presaties van de Vlaamse regering worden overlopen. In een eerste deel krijgen alle ministers een score, gaande van slecht tot zeer goed. De bedoeling is dat op internet de komende week ook een beoordeling per beleidsdomein komt te staan. Zeker is naar de site van trends surfen dus.

Voor wie zich niet geroepen voelt het volledige rapport door te nemen geef ik hier de rangschikking van Trends, waarin ik mij zeer goed kan vinden:

Zeer goed:
Frank Vandebroucke, Dirk Van Mechelen

Goed:
Kris Peeters, Patricia Ceysen, Marino Keulen, Hilde Crevits

Minder goed:
Veerle Heeren

Slecht:
Kathleen Van Brempt, Bert Anciaux


maandag 20 april 2009

'This economic crisis cries out to be transformed into the founding of a new Europe'

Een zeer boeiende opinie die vorige week in The Guardian verscheen en die ik absoluut met jullie wil delen. Geniet ervan:


Standing amid the debris of a Europe morally, politically and physically devastated by the second world war, Winston Churchill enthused in 1946: "If Europe were once united ... there would be no limit to the happiness, to the prosperity and the glory which its 400 million people would enjoy." Today the opposite is threatening: if Europe were to be shattered by the global economic crisis, there would be no limits to the unhappiness, poverty and shame of its politicians and its 500 million people.

Twenty years ago, the Berlin Wall collapsed unexpectedly, followed by the socialist Soviet Union, and the cold war bipolar global order. Now the capitalist model - the idea that the free market is the solution - whose triumph was celebrated at the time, is threatening to collapse, and drag the EU down with it. Where can we find the passionate European rebelliousness of a Churchill today, a visionary voice to bring home to Europeans that the national provincialism that is proliferating in the global crisis is not only jeopardising the European miracle - namely, the transformation of enemies into neighbours - but is destroying itself? No one wants that, of course. But nobody wanted the state socialism for the rich and the neoliberalism for the poor that we suddenly have, either.

Last autumn, the banking crash finally jolted the EU out of its narcissistic self-absorption. I thought: my God, what an opportunity! Who, if not the EU, has the necessary experience to invoke a supranational common good? The European model of co-operation among states aimed at mutual empowerment seemed finally to be gaining a new historical justification.

Given the tenor of squabbling between President Sarkozy, Chancellor Merkel and Prime Minister Brown in the lead-up to the G20, the package agreed at the summit was a tiny miracle. Yet it was not nearly enough, and risks being remembered as merely a papering over the European cracks. Last week the European Central Bank warned that ongoing signs of "retrenchment within national borders" continued to inhibit European integration. If the Great Depression of the 1930s taught us anything, it was that a retreat into the national idyll is fatal because it turns the threatened catastrophe into a reality - the collapse of the global economy.

Unemployment is increasing exponentially across the globe. The waves of social unrest and anti-immigrant sentiment are already washing over Europe too. And now, suddenly, the ghost of failed states is haunting the EU's paradise of prosperity and security. The crisis has caught the periphery of the EU - the new eastern European members - on the wrong foot. After the betrayal of the communist system, the moderates in these countries who supported the EU reforms now feel betrayed and left in the lurch by the capitalist system. Not so long ago they were being urged to follow "best practice", which has turned out to be the worst.

If the EU did not exist, we would have to invent it today. Far from being a threat to national sovereignty at the beginning of the 21st century, the EU first makes it possible. In the world risk society, faced with the menacing aggregation of global problems that resist national solutions, nation-states left to their own devices are powerless, incapable of exercising sovereignty. The pooled sovereignty of the EU provides the only hope for every nation and every citizen to live in freedom and peace. Those who harm the union harm themselves. If the members renounce their European responsibility and solidarity in a frenzy of national reflexes, everyone loses. Each nation on its own is condemned to global insignificance. Those who want to regain sovereignty in our corner of the world risk society must will Europe, think Europe and work towards its realisation. The unit of political action in the cosmopolitan era is no longer the nation but the region.

Is a form of reciprocal nationalism the solution, as pragmatic Europeans seem to think? In this view, each state has the autonomy and duty to regulate its own financial problems. At the same time, every nation must recognise the sovereignty of the other European nations, so that each ensures it avoids economic policies that have negative impacts on the others. This view rests on three principles: equal rights, a co-ordinated packages of measures, and mutual responsibility. To these is added a fourth: the categorical rejection of the extension of the EU's competence in economic policy.

This model of reciprocal nationalism may work well in fair-weather conditions, but is condemned to failure in times of crisis. No country is powerful enough to drag the others out of the quagmire. At the same time, it is becoming apparent how interconnected they all are: when one country goes "bankrupt", it drags others down with it.

Europe does not need less Europe - it needs more Europe. The global crisis shows that monetary union cannot be achieved without political union. However, until now there has been no joint financial policy, no joint industrial policy, no joint social policy - which, through the sovereignty of the EU, could be pooled into an effective response to the crisis. The person rejecting this historically necessary piece of more Europe, and putting everyone and everything at risk, is the German chancellor, Merkel. Her models, the former chancellors and German pro-Europeans Adenauer and Kohl, would have turned the crisis into Europe's finest hour. And they would have won elections with this because investing in Europe's future today, given the unimaginable costs of its disintegration, promises incredible returns and signifies hope in dark times.

What is paralysing Europe is the national self-delusion of its intellectual elites. They bewail the faceless European bureaucracy, or the suppression of democracy, while tacitly relying on the completely unrealistic assumption that there could be a return to the national idyll. The faith in the nation-state is blind towards its own historicity; it falls prey to the stubborn and disconcerting naivety that views as eternal or natural things regarded as unnatural and absurd two or three centuries ago. This intellectual protectionism, this nostalgic self-delusion, is not confined to Europe's sleazy rightwing enclaves. It is dominant even within the most educated and cultivated circles, right across the political spectrum.

The crisis cries out to be transformed into a long overdue new founding of the EU. Europe would then stand for a new realpolitik of political action in a world at risk. In the interconnected world, the circular maxim of national realpolitik - that national interests have to be pursued at the national level - must be replaced by the maxim of cosmopolitan realpolitik: the more European, the more cosmopolitan our politics becomes, the more nationally successful it will be.

The choice is between more Europe and no Europe. This imperative of possible failure justifies hope in a falling market: only an EU rejuvenated by the crisis - hand-in-hand with the US openness to the world under Obama - can build on the seeds of a united global solution that were sown at the start of this month.


Ulrich Beck, professor of sociology at Munich's Ludwig-Maximilians University and the London School of Economics, is the author of World Risk Society

maandag 6 april 2009

Staatsveiligheid stemt tot nadenken

Op dit moment heeft de staatsveiligheid ongeveer 50 dossiers over politici die op dit moment een mandaat hebben, dat blijkt uit gegevens die De Morgen kon inkijken. In totaal zijn er zo'n 200 dossiers over politici, als ook diegenen zonder functie worden meegeteld.

Het zou gaan om 'extremistische politici', met name Groen!, Ecolo en het VB hebben veel politici op de lijst staan. Dit stemt alleszins tot nadenken, omdat het over zeer hoge cijfers gaat. De nuancering door de staatsveilgiheid zelf verandert daar niets aan.

Ik vraag mij af waarom de staatsveiligheid zich met zulke dingen bezighoudt. Of denken ze daar echt dat Mieke Vogels een aanslag gaat plegen? Deze opvolging is voor niets nodig. Het is niet omdat een politicus toevallig bij pakweg het VB zit dat hij een gevaar vormt voor de staatsveiligheid.

Deze heksenjacht moet onmiddellijk stoppen, de staatsveiligheid moet zich bezighouden met echte dreigingen. Erdal konden ze zelfs niet vasthouden terwijl ze onder toezicht stond, maar ze gaan dan wel ongevaarlijke politici aan een onderzoek onderwerpen.
Kennen ze daar dan echt geen prioriteiten?

vrijdag 3 april 2009

De mosterd van Eppink

Bij LDD spelen ze Derk Jan Eppink uit voor de Europese verkiezingen van 7 juni. Niet dat hij lijsttrekker is, dat is in die partij immers het privilige van Jean-Marie Dedecker ('mein Führer' voor de vrienden). Over het programma (dat hierop neerkomt: zaag zoveel mogelijk over de kleine kantjes van de EU, zodat je vooral niet moet discussiëren over de grote thema's) meer in een volgende post, beloofd. Nu eerst even iets over de berichtgeving in de pers.

Het statement van Eppink zoals het in De Standaard werd neergeschreven: 'niets is krachtiger dan een idee waarvan de tijd is aangebroken'. Zoals dat hoort bij iedereen die zo stom is politiek interessant te vinden, deed dit ook bij mij een belletje rinkelen. En jawel, tien minuutjes en even in de boekenkast zoeken later had ik het boek van John Kingdon gevonden. Deze klassieke studie uit 1984 (nee, Orwell heeft er niets mee te maken) gaat over hoe een idee op de politieke agenda komt.

Waarom is dit nu zo relevant? Wel, lees even met mij mee hoe het eerste hoofdstuk begint:

The phrase "an idea whose time has come" captures a fundamental reality about an irresistible movement that sweeps over our politics and our society, pushing aside everything that might stand in its path.


Vrij vertaald: "niets is krachtiger dan een idee waarvan de tijd is aangebroken" (met dank aan Eppink).

Wat kunnen we hieruit leren?
1) Derk Jan Eppink leest weldegelijk boeken over politiek...
2) ...maar is duidelijk nog niet verder geraakt dan de eerste bladzijde.

zondag 29 maart 2009

Oosterweel = slimme zet van SP.A?

Het zal wel aan mijn slecht karakter liggen, maar ik zie in de nieuwe wending die de Vlaamse regering neemt in het Oosterweel-dossier vooral een zet van SP.A. Er wordt een aanvraag ingediend, dus de Lange Wapper lijkt vrij zeker.

Het probleem voor SP.A was vooral de heikele positie van Patrick Janssens in deze kwestie. Een mogelijk referendum maakt het dossier voor hem heel delicaat. Een beslissing nemen voor de verkiezingen leek dan ook quasi onmogelijk zonder zichzelf in de problemen te werken. Maar dat was buiten de 'vindingrijkheid' van de Vlaamse regering gerekend. Eigenlijk is de beslissing al genomen (alles voorbereiden, maar het uiteindelijk niet uitvoeren? Vrij onwaarschijnlijk), maar toch blijft SP.A beweren dat er niets vastligt.

Daardoor kan de regering een beslissing nemen, zonder dat SP.A dat als een beslissing moet verdedigen bij de (Antwerpse) achterban. Beweren dat zoiets niet getuigt van veel politieke moed is een understatement.

Maar de zet van SP.A die ik hierin zie is nog schrijnender. Een referendum organiseren over de Lange Wapper is bij mijn weten nog altijd het privilege van het Antwerpse bestuur. Lees: bij de regeringsonderhandelingen gaat dit zeker meespelen.

Een beetje verduidelijking is wel op zijn plaats. Als SP.A mee in de volgende regering zit, kunnen ze de lange wapper verdedigen, iets wat volgens mij essentieel is om een goedkeuring te krijgen van de antwerpenaren. Maar als SP.A niet in de volgende regering zit kan Patrick Janssens zich verzetten tegen de lange wapper, wat een zeer zware hypotheek zou leggen op de beslissing van de Vlaamse regering. Zonder SP.A in de volgende regering lijkt een mandaat voor de lange wapper van de Antwerpse bevolking zeer twijfelachtig.

Moet ik er nog een tekening bij plaatsen, of is het voor iedereen duidelijk dat SP.A er bij de volgende regeringsonderhandelingen een sterke troef bij heeft? Al kan deze theorie natuurlijk ook een gevolg zijn van mijn door en door slechte karakter.

zaterdag 28 maart 2009

het VB en de EU

Een tijdje terug draaide het VB plots de zielen wat betreft de visie op Europa. De EU werd afgeschildert als een compleet belachelijke, inefficiënte bureaucratische machine die niet inzit met wat de EU-burgers 'echt willen'. Blijkbaar zijn ze bij het VB echt wel hopeloos op zoek naar een unique selling position, als ze zich al tot dat niveau moeten verlagen.

Ik heb toen niet gereageerd op deze onzin, maar vandaag kwam ik een zeer interessante opiniebijdrage tegen van Bart Maddens die zeer nauw aansluit bij mijn visie. Het is een iets ouder artikel (eind 2007), maar het blijft zeer actueel. Als we dit toepassen op het nieuwe programma voor Europa dat het VB tegenwoordig uitdraagt is het duidelijk dat iedereen die echt tot een onafhankelijk Vlaanderen wil komen niet voor die partij mag stemmen. Wie op termijn de splitsing van België wil, moet juist pleiten voor een sterker Europa.

Dus bij deze de volledige tekst van Bart Maddens: (originele versie hier)

Belgisch model op de tocht: deelstaat in
ontbinding?


In het debat over het voortbestaan van België is de Europese Unie nooit ver weg. Sommigen doen de desintegratie van België af als anachronistisch in het licht van de voortschrijdende Europese integratie. Tevens wordt beweerd dat de EU nooit zal aanvaarden dat een van de stichtende leden zou splitsen. Het meest gesofisticeerde argument is echter dat het multiculturele België eigenlijk een model en een inspiratiebron is voor de EU. Vooral dit beeld van België als institutioneel gidsland voor Europa leeft sterk in hogere kringen. Het duikt bijvoorbeeld met de regelmaat van de klok op in koninklijke toespraken. Zo oreerde toenmalig koning Boudewijn al in 1991 dat België een eersterangsrol kan vervullen in Europa, namelijk door aan te tonen dat binnen één politiek geheel verschillende culturen kunnen samenleven en zich harmonieus kunnen ontplooien. Anders gezegd, mocht het Belgische experiment onverhoopt mislukken, dan ziet de toekomst er voor Europa bijzonder somber uit.

Nu is het nog maar zeer de vraag of Europa boodschap heeft aan dit Belgische 'model', zeker nu het land in de internationale pers al bijna ten grave is gedragen. Maar laat ons die redenering toch even ernstig nemen. Als het huidige federale België een voorafspiegeling is van wat de Europese Unie zou moeten worden, wat impliceert dit concreet? De verschillende lidstaten vormen dan de constituerende elementen van de Europese federatie, net zoals dat het geval is met de regio's in België. Maar als we de Belgische constructie op die manier uitbreiden naar heel Europa, worden Vlaanderen en Wallonië (en Brussel) van de weeromstuit ook lidstaten van dit gebelgianiseerde Europa. Het huidige België zou dan als het ware opgaan in een federaal Europa en verdwijnen als afzonderlijke lidstaat. En laat dat nu net zijn waar de Vlaamse separatisten op aansturen: Vlaanderen en Wallonië als afzonderlijke lidstaten van een Europese federatie. Ofwel: hoe het 'omfloerste separatisme', waar de Belgische vorsten al zo vaak voor hebben gewaarschuwd, ook in hun eigen toespraken rondwaart. Kortom, België niet zozeer model voor Unie, maar de Unie evenzeer of nog meer model voor het zich ontbindend België.

Ook in andere opzichten lijkt de Europese integratie het Belgische splitsingsproces eerder te faciliteren dan te bemoeilijken. Mocht het niet zijn vanwege de euro en mocht de oude Belgische frank nog bestaan, dan zou de monetaire druk op de ketel de politici er allang toe hebben verplicht een Belgisch compromis uit te dokteren, en zou het Vlaams-Waals conflict nooit zó ver zijn geëscaleerd. Door de EU-context vervalt ook het argument dat een groter land te verkiezen valt boven een kleiner omwille van de economische schaalvoordelen. De europeanisering versterkt bovendien het beeld van België als een compleet uitgekleed en daarom overbodig land . België heeft al zoveel essentiële bevoegdheden moeten doorschuiven, naar beneden en naar boven, dat het zelf irrelevant is geworden als beleidsniveau. Althans, dat idee wint snel veld in Vlaanderen.

Maar bovenal geeft de EU-context aanleiding het Belgische scheidingsproces wat te dedramatiseren. Een eventuele splitsing van België wordt meestal op één lijn geplaatst met klassieke gevallen van separatisme, zoals de splitsing van Tsjecho-Slowakije of het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Bekeken vanuit een Europees federaal perspectief is het echter logischer een vergelijking te maken met de splitsing van het kanton Bern in 1978. Het Franstalige district Jura ijverde er allang voor zich af te scheuren van het Duitstalige Bern en een afzonderlijk kanton te vormen. Deze Jura-kwestie heeft jarenlang voor heel wat heisa gezorgd in de Zwitserse politiek. Maar de andere landen keken veeleer geamuseerd toe en haalden hoogstens de schouders op: wat maakte dat nu uit of de Jura al dan niet een afzonderlijk kanton vormde in de Zwitserse federatie? En inderdaad, wat maakt het uit dat Vlaanderen en Wallonië uiteindelijk, op middellange of lange termijn, aparte deelstaten zullen worden van het federale Europa? Niet zo veel, ten minste voor wie écht gelooft in die toekomstige Europese federatie. Aan het Belgische geloof terzake kan bezwaarlijk worden getwijfeld. De Belgen zouden dan ook de eersten moeten zijn om de verdwijning van hun land te relativeren.

donderdag 26 maart 2009

massahysterie op de wisselmarkt

De manier waarop tegenwoordig gespeeld wordt met (wissel)koersen is zeer zorgbarend. Blijkbaar is het minste gerucht tegenwoordig voldoende om zeer ingerijpende koerswijzigingen te creëren. Vooral deze bijdrage van Drezner legt de vinger op de wonde. Een citaat van minister Tim Geithner dat totaal uit zijn context werd getrokken en vreselijk hard werd opgeblazen was vandaag genoeg om een schokgolf door de wisselkoersen te jagen.

Het probleem is dat het quasi onmogelijk is iets te doen aan deze massahysterie. De enige oplossing is wachten tot de markt weer tot rust komt. Vreselijk frustrerend, maar het is nu eenmaal niet anders.

Hier kan De Gucht nog van leren

Sarkozy zet druk op de Congolese regering met een nieuw diplomatiek initiatief. Aan het voorstel zelf moet nog geschaafd worden - bijvoorbeeld de exacte invulling van de 'supranationale instelling' waarvoor gepleit wordt - maar dat maakt evident deel uit van de onderhandelingen zelf.

Wat enorm opvalt is dat de Franse regering een stok tussen de deur wil krijgen in Centraal-Afrika. Eerder al werden de relaties met Rwanda hersteld (wat nodig was na het beleid van Chirac), nu komt ook Congo aan de beurt. Maar in tegenstelling tot onze minister van Buitenlandse Zaken weet men in Parijs wel hoe dit moet aagepakt worden.

De Gucht vond het nodig in algemene bewoordingen kritiek te geven op de Congolese overheid. Ik heb mij toen in sterke bewoordingen uitgesproken tegen die diplomatieke flop (zie hier), en daar blijf ik bij. De manier waarop Karel De Gucht en Charles Michel de afgelopen maanden hebben moeten kruipen om de relaties te herstellen bewijzen volgens mij toch dat ik gelijk had. Ondertussen zijn de verhoudingen tussen België en Congo genormaliseerd, maar aan de corruptie is niets verandert. Integendeel.

Waarom deze verwijzing naar De Gucht? Simpel, omdat hij nog veel kan leren van Sarkozy. Als De Gucht in plaats van zijn uitspraken een intiatief had gelanceerd zoals Frankrijk dat nu doet, had hij echt iets kunnen veranderen. Een beetje zeveren over 'de corruptie' en 'het wanbeleid' in Congo kan iedereen, daar ook echt iets aan doen blijkt net iets moeilijker. België had zelf zo'n supranationale organisatie kunnen voorstellen, en met steun van Europa en de VN kunnen doordrukken. België zat op dat moment in de VN-veiligheidsraad, en bovendien was (en is) 'onze' commissaris goed geplaatst om binnen de EU steun te zoeken voor een dergelijk voorstel.

Op die manier had De Gucht op een constructieve manier (en mét essentiële dekking van internationale organisaties) echt iets kunnen doen voor de Congolese bevolking. Als minister had hij moeten weten dat zijn domme uitspraken meer kwaad dan goed zouden doen.
Dus nogmaals: zijn analyse was correct, zijn aanpak daarentegen krijgt van mij een zware onvoldoende. De aanpak van Sarkozy bewijst dat het anders kan.

Laten we hopen dat men hier vlug lessen uit trekt (les 1: werk pragmatisch, denk aan het (eind)resultaat; les 2: zoek steun van internationale organisaties, België is te klein om solo slim te spelen in zo'n grote dossiers), want anders neemt Frankrijk zonder aarzelen onze bevoorrechte positie in Centraal-Afrika in. Nota bene een van de weinige posities waardoor we bij organisaties als de VN nog respect afdwingen door onze ervaring op het terrein.

woensdag 25 maart 2009

Hemeltergend nieuws

De frustraties bij het bekijken van het journaal lopen bij mij steeds hoger op. Het is ergerlijk om te zien hoe de infantilisering zich steeds verder doorzet. De eerste zeven (!) minuten werden vandaag volledig gebruikt om te zeveren over fout gedrukte bingobiljetten. Inclusief obligatoir interview met iemand van Test-aankoop, uiteraard.

Blijkbaar maken ze er bij de openbare omroep een sport van triviale weetjes ('nieuws' kan je het eigenlijk niet noemen) op te blazen tot hoofdpunten van nationaal belang. In een vorige post ging het over de noodzaak leerlingen meer diepgang bij te brengen. Dat is uiteraard maar een deel van het verhaal, onze samenleving in het algemeen heeft dringend nood aan meer diepgang. De oppervlakkigheid lijkt bij momenten immers verheven tot een nieuwe religie (en breek mijn bek niet open over religie).

De openbare omroep heeft voor mij onder andere als taak de volksverheffing te ondersteunen (nee, dat is geen vies woord). Constant het niveau naar beneden bijstellen om toch maar een zo groot mogelijk publiek aan te spreken is op zijn minst een bedenkelijke evolutie.

Doceer verbeelding, maar gebruik ze dan ook

Het debat over de hervorming van het onderwijs is stilaan op kruissnelheid aan het komen, wat uiteraard een zeer goede zaak is. Eén van de betere reacties tot nu toe komt van Benjamin De Mesel. Dit is de volledige tekst:


Ik ben het roerend eens met de reacties van Katrien De Paepe en Rita Bollaert op de (vermeende) hervormingsplannen van minister van Onderwijs Frank Vandenbroucke (DS 24 maart). Waar zij terecht (en lang niet als enigen) de klemtoon leggen op de panische angst voor kennisoverdracht en geheugentraining in het huidige middelbaar onderwijs, wil ik graag dieper ingaan op de algemeen aanvaarde, maar onvermoed gevaarlijke aanbeveling voor leerkrachten om in al hun lessen aansluiting te zoeken bij de leefwereld van jongeren. Waarom? Geschiedenis, literatuur en oude talen hebben gemeen dat ze niet (of toch niet in de eerste plaats) over het hier en nu gaan. Het ergert mij mateloos dat leraars ertoe worden aangespoord om hun 'dode' onderwerpen bij de haren naar het beperkende hier en nu van de meerderheid van hun leerlingen te slepen. De meerwaarde van deze vakken ligt precies in de mogelijkheid om jongeren kennis te laten maken met werelden die anders zijn, met mogelijkheden om werelden te scheppen uit intellectuele kracht, met creatieve alternatieven voor 'het leven zoals het is'.

Los van de soms waardevolle inzichten die het leggen van zinvolle verbanden tussen het verleden en het heden kan opleveren, mag het onderwijs zich niet beperken tot een halfslachtige poging om de huidige samenleving te verklaren met als doel de leerlingen geruisloos in die samenleving in te schakelen. Het onderwijs moet haar leerlingen leren om kritisch naar de maatschappij te kijken en om haar te beoordelen waar nodig. In het huidige (en als we mogen afgaan op wat doorsijpelt, nog meer in het toekomstige) onderwijs wordt de vorming van een intellectuele elite (ik schuw bewust de term niet) die bewust, grondig, genuanceerd, zorgvuldig en geconcentreerd verder kijkt dan haar neus lang is, vakkundig in de kiem gesmoord.

Zowel in geschiedenis als in literatuur en oude talen verschuift de aandacht steeds meer van het unieke naar het algemene en veralgemenende. Niet de unieke gebeurtenis in al haar details, niet het particuliere kunstwerk met al zijn kronkels, maar de grote lijnen en de verbanden met de huidige maatschappij krijgen de overhand. Leerlingen leren parallellen zien waar er genuanceerd moet worden (de diarree aan jaren '30-vergelijkingen op de opiniebladzijden van menige krant al opgemerkt?), als rasechte sofisten debatteren over onderwerpen waar ze niets van afweten en conclusies trekken uit lukraak gedownloade bestanden.

Mijn zorg beperkt zich trouwens niet tot het onderwijs: de onkunde van jongeren om zich in een andere wereld in te leven, die ons onderwijs hen oplegt om hen toch vooral niet van hun eigen kritiekloos aanvaarde leefwereld te vervreemden, is ronduit gevaarlijk voor onze samenleving. Mensen moeten uit de alledaagsheid kunnen vluchten en hun geest kunnen verruimen. Wanneer we jongeren niet langer de bagage aanreiken om veilig de reis naar intrigerende andere werelden te maken, wanneer de leraar wel een coach mag zijn maar niet langer een gids doorheen de wereld van de verbeelding, mag het ons niet verbazen dat jongeren hun heil enkel zoeken in de instantbevrediging van populaire roesmiddelen. Meer nog: zonder gids zullen steeds meer jongeren in hun verbeelding verdwalen. Recente gebeurtenissen tonen aan waartoe dat kan leiden.

Als we bewust de vleugels van de verbeelding afknippen in plaats van hun groei te stimuleren, zetten we jongeren gevangen in de broze zeepbel van hun veelal arme (want vaak uit overigens begrijpelijke gemakzucht geboren) leefwereld. Het is niet de taak van het onderwijs om zich aan te passen aan de collectivistische, flashy, lawaaierige, protserige eenheidsworstleefwereld van exhibitionistische Facebookjongeren. Het onderwijs moet wijzen op de mogelijkheden en beperkingen van mensen om zich in gemeenschap én als individu een plaats te zoeken tussen wereld en verbeelding,want niet iedereen heeft genoeg aan het hier en nu.

Met deze duidelijke stelling kan ik volledig akkoord gaan. Wat ik echter niet logisch vind is de manier waarop de auteur zichzelf tegenspreekt. Het beeld dat hij schetst van het huidige onderwijs is jammer genoeg correct. Er loopt op dit moment duidelijk iets mis. Maar in plaats van de onderwijshervorming als een kans te zien, reageert de auteur zich af op de nieuwe plannen. Dat is fout, want de hervorming biedt juist de kans om de kwalijke evolutie die we nu meemaken recht te trekken.

Het nastreven van uitmuntendheid en diepgang verdienen een meer prominente plaats in het onderwijs, en een nieuwe structuur kan dat mogelijk maken. (Al ligt de echte uitdaging natuurlijk in de invulling van die structuur, geen enkele hervorming kan slagen als men enkel het kader waarin gewerkt wordt aanpast.) Beginnen schieten op iedereen die het debat over deze nieuwe structuur wil openen is echter geen stap in de goede richting.

dinsdag 24 maart 2009

Nu even niet met dat vingertje. Dank U.

Door de publicatie van deze klepper (ik heb zelf nog geen tijd gehad het even door te nemen, maar hoop daar in de loop van de week verandering in te brengen) zien enkele politici hun kans schoon om anderen zwart te maken.

CD&V beschuldigt de regeringen Verhofstadt I en II van wanbeleid en het afschuiven van de schulden op toekomstige generaties. SP.A schiet terug met "Oh, en nu is het zoveel beter zeker?? Deze regering verpest juist de evenwichten van Paars". Ondertussen kruipt Open VLD weg in een hoekje, hier kunnen ze toch nooit goed uitkomen (toch één partij met zelfkennis).

Feit is natuurlijk dat zowel CD&V als SP.A een punt hebben. De begrotingen van Paars waren misdadig. Een schande. Puur boerenbedrog.
Maar Vande Lanotte heeft ook gelijk als hij zegt dat het nu niet bepaald de goede kant op gaat.
Als we deze 2 beschuldigingen combineren krijgen we wat iedereen die de politiek volgt al lang weet: de afgelopen 10 jaar waren op budgettair vlak een nachtmerrie.

Maar nu moet er iemand mij eens zeggen waarom we deze oude koeien nog maar is uit de sloot moeten halen. Het heeft geen enkele zin elkaar nu met het vingertje te wijzen. De uitdagingen zijn enorm, oplossingen (voorlopig) afwezig. Als we daar verandering in willen brengen zal een rondje zwarte piet doorschuiven echt niet helpen. Stop dus in godsnaam met dat spelletje welles-nietes en kom voor de dag met originele oplossingen. Of zijn de problemen die we moeten trotseren niet groot genoeg misschien?

maandag 23 maart 2009

Obama moet het protocol is doornemen

Wat betreft contacten tussen de regering van Obama en buitenlandse staatshoofden is er toch al wat misgelopen. Dit was schrijnend, en dit was zelfs compleet belachelijk. Het geschenk voor Gordon Brown leek zeer flauw, maar een blunder was het schijnbaar niet. Wel, verkeerd gedacht, lees dit maar eens.
En u die dacht dat blunderen het privilege was van deze man.

zondag 22 maart 2009

1 April wordt horror?

Ik ben normaal niet zo te vinden voor doemscenario's, maar dit verhaal vind ik toch de moeite waard om even te melden. Dat gaat nog spannend worden...

Rasmussen als NAVO-voorzitter?

De termijn van Jaap de Hoop Scheffer bij de NAVO loop ten einde, en dus wordt er al een tijdje gespeculeerd over de opvolging. Deze naievelingen liggen daar niet van wakker, maar iedereen die beseft dat de NAVO nog steeds een belangrijke rol speelt en zal spelen kijkt uit naar de nieuwe benoeming.

Dat de Deen Rasmussen (niet te verwarren met deze invloedrijke Deen en naamgenoot, die o.a. getipt wordt als toekomstig voorzitter van het Europees parlement) op de shortlist stond was al langer bekend, maar nu hij ook steun krijgt van de VS lijkt zijn aanstelling vrij zeker. Een gewaagde keuze, aangezien Rasmussen slecht ligt in het Midden-Oosten. Hij was immers premier toen de mohammed-cartoons voor opschudding zorgden. Mede daardoor lag Turkije - zeer belangrijke bondgenoot van de VS in de NAVO - dwars.

Zal de Deen in staat zijn goede relaties te onderhouden met het Midden-Oosten? Feit is dat geen enkele leider hem graag zal zien komen, aangezien plaatselijk protest is gegarandeerd. Maar dergelijk protest is natuurlijk niet nieuw, de NAVO is en blijft voor velen hét symbool van Westers imperialisme. Daarom lijkt deze benoeming mij ook vanuit een pragmatische visie verdedigbaar. Protest komt er toch, dat beetje extra zal de NAVO wel kunnen verwerken.

Het probleem is nu natuurlijk dat er te veel zal gefocust worden op de relaties tussen Rasmussen en het Midden-Oosten, waardoor het echte debat - over de toekomst van de alliantie - op de achtergrond verdwijnt voor het grote publiek. Maar geen nood, over die hervorming van de NAVO later meer in een uitgebreide post.

zaterdag 21 maart 2009

De onverdraagzame Vlamingen?

Uit een nieuw onderzoek van het CGKR blijkt dat de Belgen 'voorwaardelijk tolerant' zijn. Ik ga niet uitweiden over de details of de methodologische fouten die vooral de cijfers over Brussel vertekenen.

Waar ik wel even op wil wijzen is het verschil tussen Vlaanderen en Wallonië. Wat deze studie zeer duidelijk maakt is dat het beeld van het 'onverdraagzame Vlaanderen' versus het 'open Wallonië' geen steek houdt. Meer zelfs, Vlaanderen is volgens deze gegevens een stuk verdraagzamer tegenover minderheidsgroepen. Enkel tegenover Oost-Europeanen staan de Walen iets positiever dan Vlamingen (al valt het verschil in de statistische foutenmarge, maar daar lijkt deze studie zich niet aan te storen).

Een ander cijfer dat opvalt is de houding tegenover mensen van West-Europese afkomst. Vlaanderen 'scoort' daar 62,4 (op 100), Wallonië slechts 45,1. Een opmerkelijke kwestie die misschien kan verklaard worden door de houding ten opzichte van de Europese integratie, al is dat natuurlijk puur hypothetische spielerei.

Hoe het ook zit, de analyse van dit gedrochtige onderzoek vol methodologische fouten laat ik aan Jozef De Witte over. Als de cijfers kloppen blijkt alleszins zeer duidelijk dat het beeld van Vlaanderen als 'onverdraagzaam' absoluut niet klopt. Maar voor iedereen die niet gelooft in het Belgicistische verhaaltje waarin zelfbeklag en schaamtegevoel essentieel zijn om er als Vlaming bij te horen, is dat natuurlijk geen nieuws.

vrijdag 20 maart 2009

Vandenbroucke en het onderwijs

Een nieuwe expertenstudie over het middelbaar onderwijs - besteld door minister Vandenbroucke - lokt een discussie uit in de sector. Op zich geen slechte zaak, de kwestie is te belangrijk om grote veranderingen zonder debat door te voeren. Wat echter storend is, is dat sommigen het plan onmiddellijk neersabelen, terwijl het enkel gaat over een eerste aanzet waar nog veel aan kan veranderen.

Maar meer fundamenteel is natuurlijk de vraag waarom er verandering nodig is. Veel mensen beseffen blijkbaar niet dat ons onderwijs een pak beter kan. Op enkele punten scoren we absoluut goed, maar bijvoorbeeld op vlak van sociale gelijkheid is het een flop (zie oa. hier). Rekening houdende met het feit dat onderwijs hét corrigerende mechanisme is dat sociale mobiliteit moet mogelijk maken is dat een (zeer) groot probleem.

Wat betreft die sociale mobiliteit moeten we natuurlijk ook niet naief doen, het ideaal zullen we nooit bereiken. Maar een goed georganiseerd onderwijs kan ons wel een heel stuk in die richting brengen. Kwaliteitsvol onderwijs met kansen voor iedereen, dat is de uitdaging voor de toekomst. Ik geloof dat het mogelijk is, maar niet met het huidige systeem. Een fundamentele aanpassing drinkt zich op, en ik dank Vandenbroucke voor deze eerste waardevolle aanzet.

woensdag 18 maart 2009

Open VLD begint aan de verkiezingscampagne

De profilering voor de verkiezingen is nu echt begonnen, en vooral Open VLD heeft blijkbaar last van die microbe. De meest recente symptomen? Met belachelijke argumenten de overbruggingspremie volledig afbreken (zie hier). Concreet steunt het betoog van Open VLD op twee punten: 1) het kost teveel en 2) het is pervers omdat mensen die minder werken zo meer kunnen overhouden op het einde van de rit.

Het eerste argument is echt wel te gek voor woorden. Het gaat hier over 10 miljoen euro, een peulenschil als je weet dat de totale Vlaamse Begroting voor 2009 zo'n 23,8 miljard bedraagt. We spreken hier dus over 0,04% van het totaal, terwijl Dirk Van Mechelen doet alsof er een gat wordt geslagen in de financiën. Als hij dan toch zo begaan is met het onder controle houden van de uitgaven, waarom heeft hij dan mee de jobkorting doorgevoerd? Die jobkorting is in de huidige situatie een schande, een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet. Koopkracht voor de werkenden is nu echt geen prioriteit, tenzij je natuurlijk een populistische vakbondsman bent die het moet hebben van goedkope, holle slogans.
Waar de jobkorting terecht komt is niet moeilijk te raden: op de spaarrekening van de werkenden. En dat terwijl zoveel mogelijk geld in omloop moet zijn om de economie draaiende te houden. Maar welke politicus durft minder dan 100 dagen voor de verkiezingen openlijk zeggen dat meer geld geven aan de werkenden eigenlijk slecht beleid is in de huidige situatie?

Het tweede argument (het 'perverse effect') snap ik zelf niet zo goed. Ik kan er volledig mee akkoord gaan dat het niet de bedoeling is dat iemand meer overhoudt als hij/zij minder gaat werken. Maar dan gaat de discussie toch gewoon over hoe hoog de premie moet zijn? Vraag dan toch gewoon de premie te verlagen, zodat dit effect wordt weggewerkt... Fundamenteel is dit dus geen kritiek op de premie, enkel op de invuling ervan.

Het is duidelijk dat Open VLD een tactisch verkiezingsspelletje speelt, want inhoudelijk slaagt hun protest tegen de overbruggingspremie op niets.

maandag 16 maart 2009

angstaanjagende evolutie in Israël

Dat de partij van Lieberman onderdeel zou uitmaken van de nieuwe Israëlische regering, leek al langer duidelijk. Maar de berichten die nu verschijnen over een voorlopig akkoord drijven dit nog een stuk verder door. Alsof regeringsdeelname van extreem-rechts nog niet erg genoeg was, lijken nu ook een aantal sleutelposities binnen het bereik van Lieberman.

Avigdor Lieberman minister van buitenlandse zaken, zijn ze daar nu helemaal zot geworden? Vanop die positie kan hij de vredesonderhandelingen controleren. De reden daarvoor is duidelijk: extreem-rechts wil gewoon niet dat er toegevingen komen, zodat een vredesakkoord onmogelijk wordt. Verder is dit ook opmerkelijk omdat men eigenlijk bevestigd dat Kadima niet welkom is in de regering. Tzipi Livni had namelijk al laten verstaan dat ze liever niet in de regering stapt, tenzij men veel toegevingen deed, waaronder minstens de portefeuilles van buitenlandse zaken en defensie (zie o.a. hier). Een positie die nu onhoudbaar is geworden.

Ook de andere posities die Lieberman worden aangeboden kunnen internationale kritiek forceren. Vanop 'infrastructuur' kan hij de nederzettingen verder uibreiden (onlangs nog scherp veroordeeld door de EU). De positie van 'integratie' is dan weer goed om zijn droom van een 'etnisch zuiver' Israel iets dichterbij te brengen. En laten we vooral hopen dat 'interne veiligheid' niet gebruikt wordt om met harde hand opstandjes in de Westbank neer te slagen, want dan lijkt een derde intifada plots wel heel nabij.

Kortom, als dit akkoord definitief wordt bevestigd zal het land harde internationale kritiek te verwerken krijgen (alhoewel dat misschien niet slecht is om deze lobby wat af te zwakken). Het vredesproces zal niet op gang komen, wat gecombineerd met een repressief beleid een wel heel explosieve cocktail kan opleveren. En dan zwijg ik nog over het buitenlands beleid tegenover pakweg Iran en Syrië (niet vergeten dat Lieberman het bombarderen van Iraanse nucleaire sites in het verleden al verdedigd heeft).

zondag 15 maart 2009

De hypocrisie van Guy Delvoie

De eerste voorzitter van het Brusselse hof van beroep, Guy Delvoie, heeft - zoals iedereen wel weet - een bom gegooid onder de commissie-Tommelein. Daarop werd gevraagd dat hij meer uitleg zou geven in de commissie (lees: onder eed). Dat wou Mhr. Delvoie niet doen, wegens een schending van het beroepsgeheim. Straf. Een brief schrijven kan blijkbaar wel, maar mondeling komen zeggen wat in die brief staat is er te veel aan.

Maar daar stopt de farce niet, want de eerste voorzitter vond het blijkbaar wél kunnen zijn uitleg te doen in de Zevende Dag. Dus achter gesloten deuren uitleg gaan geven aan het parlement (zoals werd voorgesteld) kan niet, maar op de openbare zender rustig zijn gedacht zeggen is geen probleem? Dit is compleet absurd, men lacht de commissie gewoon in het gezicht uit.

Het probleem is nu dat de meerderheid wil afronden, terwijl de oppositie de zaak verder wil uitspitten. Resultaat: de eindconclusie kan enkel een flauw doorslagje worden van de oppervlakkige zaken die iedereen al lang weet.

Een mogelijk compromis zou zijn dat men voorlopige conclusies trekt en dan de zaak verdaagt (we zijn dan toch in juridische termen bezig) naar na de verkiezingen. Tegen dan is ook de tuchtprocedure bij het gerecht afgelopen, dus ook daar geen interferentie meer. De zaak kan dan tot de bodem worden uitgespit, zonder druk van verkiezingen of procedures. Ik weet het: het klinkt niet zo aantrekkelijk als de huidige commissie vol spektakel waar de verwijten ('leugenaar', 'destabilisatie', ...) over en weer vliegen, maar de kwaliteit zal wel een stuk hoger liggen. Het is kiezen tussen spektakel of inhoud, tussen show en saai wetgevend werk, maar als het er echt op aankomt weet ik wel wat mijn voorkeur wegdraagt...

Oost-Europa in het defensief

Een artikel dat woensdag verscheen op de blog van Tony Barber (een eeuwigheid geleden naar hedendaagse normen) is absoluut de moeite waard. Het is een reactie op de koppige houding van enkele Oost-Europese leiders eerder deze week, met als zeer terechte commentaar dat Oost-Europa zien als een homogeen blok geen steek houdt. Dit stukje geeft dat het scherpste weer:

The erroneous idea that you can lump everyone in central and eastern Europe together in one pile comes, of course, from the communist era. But anyone familiar with the region in those times will tell you that even in the 1970s and 1980s there were big differences.


Het probleem is nu dat dit te scherp wordt verwoord. Een vergelijking met de Warschau-tijd is altijd bij de haren getrokken, er is gewoon te veel verandert. Ten tijde van de Koude Oorlog was de voornaamste kwestie veiligheid, nu ligt de focus op economie. Oost-Europa kon 30 à 40 jaar geleden gezien worden als een redelijk homogeen blok, simpelweg omdat het dat op vlak van veiligheid ook was. Elk land aan de overzijde van het ijzeren gordijn werd gezien als een bedreiging, met de collectieve veiligheid als duidelijkste illustratie daarvan.

Op economisch vlak liggen de kaarten anders. Er is geen formeel economisch netwerk dat O-Eur van W-Eur onderscheidt. Ik kan dus volledig akkoord gaan met de stelling dat we Oost-Europa nu niet als homogeen blok mogen zien, maar dat onderbouwen met een historische verwijzing naar de Koude Oorlog is echt wel bij de haren getrokken. (Wat dus niet wegneemt dat het geheel een interessant artikel oplevert, zeker lezen dus)

Het moet niet altijd serieus zijn

Dat het met de Nederlandse economie niet goed gaat, weten we allemaal. Maar wat nu gebeurt lijkt toch te wijzen op een totale instorting...

vrijdag 13 maart 2009

Waarom de SLP faalt

De lijsten van de Sociaal-Liberale Partij (SLP) raken stilaan gevuld, nu ook in Oost-Vlaanderen de lijsttrekker bekend is. Maar dat neemt niet weg dat de partij zich zal kapot rijden op de kiesdrempel. De reden daarvoor is volgens mijn bescheiden mening tweeledig:

1) Er is te veel overlapping met enerzijds Open VLD (sociaal-liberale partij) en anderzijds SP.A (sociaal-liberale partij). Het probleem is uiteraard dat mensen die al voor één van deze twee partijen hebben gekozen, niet gemakkelijk te verleiden zijn tot een onduidelijke tussenweg. Ze zullen SLP daardoor eerder zien als 'vlees noch vis'.

2) Het programma is te complex, één groot kluwen van details. Kiezers lezen geen volledige programma's, ze willen duidelijke en directe standpunten. Bij te veel 'als' en 'maar' haken ze af, de politiek van de one-liner regeert. Probleem: de positie van SLP is niet weer te geven in 1 krachtige slogan (zoals voorzitter Lambert een tijdje terug zelf 'toegaf' in Knack). Als ze op een sociaal thema spelen, loopt SP.A in de weg. Maar als ze een 'liberale' slogan lanceren botsen ze met Open VLD. Slotsom: ze kunnen nooit goed doen.

Conclusie: voor SLP is er geen markt, ze hebben simpelweg geen 'unique selling position', live with it...

donderdag 12 maart 2009

De bepalende erfenis van Reynders

Bij het doornemen van een interessante studie stootte ik op een opvallend stukje dat zeker het vermelden waard is:


Another point in the sphere of 'inheritances' concerns the political testaments drawn up by outgoing ministers and containing claims, often financial, in specific jurisdictions. The testament of the minister of Finance especially is considered to be important, particularly in periods of cutbacks in government expenditures.

Om kort te gaan: het is dus wetenschappelijk bewezen dat de erfenis van financiën bepalend is voor de manier waarop een regering de geschiedenisboeken ingaat. Onze politieke erfenis wordt daardoor al 10 jaar grotendeels bepaald door Didier mais-c'est-normale Reynders.

Ik wil eigenlijk zelfs niet weten wat ze daarover zullen schrijven in de geschiedenisboeken, maar als ik mag gokken ga ik voor een kruising tussen horror en komedie. Met Steve Martin in de hoofdrol bij de verfilming, als het even kan. Gegarandeert een blockbuster in de zalen, maar een pijnlijk drama in de realiteit.

woensdag 11 maart 2009

Sabotage door Schouppe

De sabatoge bij Sabena Technics, die gisteren aan het licht kwam, werd gemeld door het kabinet van staatssecretaris Schouppe. Onder het motto 'volledige openheid' vond die het nodig de pers in te lichten.

Deze gang van zaken toont alleszins een gebrek aan politiek inzicht, de bekendmaking was totaal overbodig, het enige dat men bereikt heeft is minder kans op behoud van werkgelegenheid en meer paniek bij de bevolking. Goed bezig Etienne... In elke bedrijf van enige omvang gaat wel eens iets mis, maar dat wordt niet aan de grote klok gehangen. Zeker niet in gevoelige omstandigheden.

Niemand zat te wachten op de 'openheid' van Schouppe die duidelijk te ver is doorgeslagen. De vuile was buitenhangen van een onderneming kan toch echt niet de taak zijn van een staatssecretaris of minister. Begrijp me niet verkeerd: ik ben absoluut voor een open bestuur. Maar er zijn grenzen en principes die men daarbij moet hanteren, een pragmatisch afweging was hier op zijn plaats geweest.

dinsdag 10 maart 2009

het stuk van Bernanke dat er toe doet

Zoals de meesten wellicht wel weten heeft Ben Bernanke vandaag een speech gegeven voor de CFR. Boeiend was het zonder twijfel, maar zoals te verwachten was bleven de scherpe quotes grotendeels uit. Gelukkig, want de Fed-voorzitter heeft enorm veel invloed, één kleine uitschuiver kan koersen doen kelderen.

Voor wie toch alles wil weten: dit is de beste transcript (al is deze qua opmaak beter leesbaar). Maar eerlijk: bepaar u de moeite, ik zal het stuk geven waar alles instaat dat u moet weten:

RUBENSTEIN: You're a famous student of the Federal Reserve during the Great Depression era. How would you say the Federal Reserve today is going things differently than the Federal Reserve you studied during the Great Depression?

BERNANKE: You're right that I spent a great deal of my academic career studying not just the Great Depression but the whole general issue of how financial crises and financial distress affect the overall economy. And I must say that I always thought that I was way on the edge in terms of thinking how powerful these effects might be. There are many people in economics who say, "Well, you can let large financial firms fail. The market will take care of it," or "These effects are second order."

I hope that view is no longer seriously maintained -- (laughter) -- because I must say that having seen the power of financial crisis to address and to affect not just the U.S. economy but the global economy, I'm more persuaded than ever that these effects are very real and very powerful and that in trying to address the financial crisis, we are doing the best and most effective thing we can do to help the broader economy.

To respond to your question, I learned basically two lessons from my studies of the depression. The first is that monetary policy needs to be supportive, not contractionary. The Federal Reserve didn't understand what was going on. They were pursuing very orthodox policies constrained by the gold standard. But the effect of their policies was to create a powerful deflation of about 10 percent a year in the U.S. between 1930 and 1933, which was extremely damaging. Friedman and Schwartz were among the first to point this out in their classic 1963 book. So one lesson to be learned is that monetary policy needs to be supportive in a period of crisis like this.

And I'm sure everyone knows the Federal Reserve has taken this to heart. We've been very aggressive. We've cut rates now to -- essentially to zero. We did that very quickly. Other countries are now following our lead. And we are now augmenting those conventional monetary policies with new creative unconventional policies to try and have additional impact on financial conditions. So that was the first lesson.

The second lesson is that -- to reiterate what I said before, is that when the financial system breaks down, becomes highly unstable, then that has very severe adverse effects on the economy.

Once again, this is something that was not handled. The Federal Reserve did not intervene to stop the failure of about a third of all the banks in the United States. Globally, there were massive bank failures. I think perhaps the most critical, in May of 1931, the Creditanstalt, which was one of the largest banks in Europe, failed, which generated a wave of financial crisis around the world. Up till early 1931, arguably the 1929 downturn was just a ordinary -- severe but ordinary downturn. It was the financial crises and the collapse of banks and other institutions in late 1930 and early
1931 that made the Great Depression great.

And so we must have a commitment to stabilize our banking system, to prevent the failures of any large systemically critical firms, and, going forward, to find stronger rules, regulations, mechanisms to make sure we're not put in this situation where we are dealing with these "too big to fail" firms, which is obviously very detrimental to the market discipline and to the functioning of the economy in the longer term.
Wat kunnen we hieruit leren?
  1. Bernanke pleit voor meer regulering (niet nieuw, wel hier wel heel expliciet)
  2. Hij geeft een steek naar de regering Bush omdat ze Lehman Brothers hebben laten failliet gaan (toegegeven, vergezocht, maar volgens mij toch een verdoken verwijt)
  3. Hij waarschuwt zeer scherp dat grote banken niet kopje onder mogen gaan, om een herhaling van de jaren 30 te voorkomen. Zijn verwijzing naar 'Creditanstalt' is daarbij zeer to the point, dat is immers een gebeurtenis die vaak onderbelicht wordt bij een van de vele historische overzichten die men tegenwoordig in zowat alle kranten publiceert.
  4. Onder woorden brengen dat de interestvoet tot nul is teruggebracht geeft hij redelijk onduidelijk weer, terwijl het publiek waarvoor hij spreekt maar al te goed weet hoe ver de fed haar rentevoet heeft laten zakken. Expliciet toegeven dat je jezelf geen ruimte meer hebt gelaten voor beleid is natuurlijk heel vervelend...
  5. 'Too big to fail' komt algemeen over, een hint dat de overheid bepaalde ondernemingen (kuch, GM, kuch) niet kan laten failliet gaan?

Deze puntjes geven volgens mij zowat de essentie weer van de speech en aansluitende Q&A. Andere elementen waren uiteraard ook boeiend (o.a.: hij ziet econ. herstel beginnen in 2010), maar uiteindelijk komt het wat de crisis betreft allemaal op de hierboven vermelde quote neer. Bij deze hoeft u de lange speech niet meer volledig te lezen/beluisteren. Graag gedaan.

Arena <-> Turtelboom

Het dossier migratie blijft aanslepen. Minister Arena verwijt minister Turtelboom een gebrek aan politieke doorzetting, omdat het regeerakkoord duidelijk is. Maar als we dat er even bij nemen is dat ni zo vanzelfsprekend. Hier is wat ze in de VS de 'money quote' zouden noemen:


In overleg met de gewesten en de sociale partners voert de regering op korte termijn een mogelijkheid van economische migratie in, rekening houdend met de huidige reserves op de arbeidsmarkt en de effecten van de nakende opheffing van de beperkingen op het vrij verkeer van werknemers van de nieuwe EU-lidstaten. Tegelijk zal ze bepalen onder welke voorwaarden mensen die ten minste sedert 31 maart 2007 duurzaam op het grondgebied verblijven en een vaststaand werkaanbod hebben, het statuut van zelfstandigen verwerven of dit binnen een periode van 6 maanden kunnen bewijzen uitzonderlijk een arbeidsvergunning en daaraan verbonden verblijftitel kunnen verwerven.

Nu kan er veel beweerd worden, maar zo duidelijk zou ik dit niet noemen. Het enige dat we nu duidelijk kunnen stellen is dat economische migratie geen optie meer is. Voor de rest wordt de invulling volledig open gelaten.

De argumentatie van mevrouw Arena (en bij uitbreiding de PS en het CDH) weegt dus wel heel zwak door. De waarheid is dat deze regering te verdeeld is. En de harde waarheid om dat te verklaren is al even duidelijk: zowel PS als CDH hebben stemmen nodig van de allochtone gemeenschap in Brussel (vooral Milquet's partij profiteert van dat potentieel). En je denkt toch niet dat ze die krijgen als ze strenge criteria voor regularisatie invoeren? De Vlaamse partijen en MR willen niet weten van lakse criteria, en dus zit het dossier geblokeert.

Dit maakt nog maar is pijnlijk duidelijk hoe elk dossier in dit landje vastloopt op institutionele kwesties. Beweren dat het enige probleem de niet-naleving van het regeerakkoord is, tart echt wel elke zin voor realiteit. België bestaat uit twee parallelle democratieën, in zo'n institutioneel moeras kan geen enkel dossier krachtdadig worden aangepakt. Geloof mij mevrouw Arena, een regeerakkoord meer of minder zal daar niets aan veranderen.

maandag 9 maart 2009

Gladde aal

Peter Vandermeersch (De Standaard) slaagt de nagel op de kop: Didier Reynders is een gladde aal, waardoor een judogreep onmogelijk is. Nochtans is tijdens diens uitleg in de Fortis-onderzoekscommissie overduidelijk te merken dat hij liegt. De minister van Financiën en zijn kabinetchef (Henin, voor de fetisjisten die alles willen weten) spreken eigenlijk alle andere politeke sprekers tegen. Maar het meest opvallende is uiteraard dat hij de brief van leterme tegen spreekt. Kijken we bijvoorbeeld naar deze passage:

Met betrekking tot de procedure voor de voorzitter van de rechtbank van koophandel, verneemt mijn beleidscel op 6 november via de beleidscel van de minister van Financiën dat het parket een advies gaat uitbrengen in de zaak. Uit die informatie blijkt ook dat de strekking van het advies op dat ogenblik al bekend is.

Reynders beweert dat hij - en bij uitbreiding eender wie van zijn kabinet - niets wist van de richting die het advies op 6 december zou uitgaan. Onzin,als we de brief van Leterme zien, die letterlijk schrijft dat de strekking bekend was.

Naar mijn aanvoelen maakt Reynders het zichzelf nodeloos moeilijk, iedereen ziet immers dat hij de waarheid op zijn minst met een Franse slag benadert. Voorlopig is het natuurlijk woord tegen woord, maar als er op een bepaald moment extra documenten opduiken zou wel is pijnlijk duidelijk kunnen worden dat Rynders mijneed pleegt in de commissie.

Waarom geeft hij niet minstens een deel toe om geloofwaardig over te komen? Redden wat er te redden valt lijkt de beste optie, maar blijkbaar voelt Reynders zoch daar te goed voor. Daarmee staat hij alvast alleen: niemand anders gelooft in de zuiverheid van de vice-premier/minister van financiën/minister van institutionele hervormingen/partijvoorzitter/Keizer van Luik/kabouter ego. Hij zou wel is kunnen eindigen als paling in het groen.