woensdag 8 oktober 2008

Zijn er mogelijkheden?

De Franstalige onderhandelaars zijn eindelijk bekend, en de samenstelling is alles behalve verrassend. Wat aansluitend op de voorstelling van de Franstalige ploeg gebeurde is daarom veel interessanter. Het CDH verspreidde een persbericht met daarin de 5 basisprincipes voor de onderhandelingen:

1) La non remise en cause de la solidarité interpersonnelle et notamment de la sécurité sociale;
2) L’absence de concurrence fiscale importante entre Régions;
3) Le financement adéquat des compétences transférées et le respect de la loyauté fédérale;
4) Une révision équilibrée de la loi de financement répondant notamment aux besoins de refinancement de la Région bruxelloise et aux autres besoins de la Communauté française et de la Région wallonne;
5) La défense des droits des francophones autour et dans Bruxelles.

In een open brief aan De Standaard zegt PS-voorzitter Elio Di Rupo ongeveer hetzelfde.
Het valt op hoe de Franstaligen hervallen in een oude strategie: “Vlaanderen meer bevoegdheden = Franstaligen meer geld”. In alle voorgaande hervormingen was geld een van de middelen om de Franstaligen tot meer toegeeflijkheid te brengen. Verhofstadt heeft die manier van werken echter de doodsteek gegeven, het Lambermontakkoord regelde immers zoveel geld voor de deelstaten dat er niet veel overblijft dat de federale overheid nog kan uitdelen.
Als de Franstaligen meer financiële middelen willen blijft er kortweg maar 1 donor over: Vlaanderen. Maar zal Vlaanderen wel in staat zijn de staatshervorming af te kopen? En moet/mag Vlaanderen op die maner werken?
Persoonlijk denk ik dat we op die manier naar oplossingen moeten zoeken, omdat het pragmatisch gezien de enige uitweg is. Een staatshervorming levert Vlaanderen op de langere termijn enorm veel op, nu een eenmalige betaling doen weegt daar wel tegen op. Als een deel van dat geld bovendien naar Brussel gaat (toch nog altijd de hoofdstad van heel België, niet enkel van de Franstaligen), kan ook Vlaanderen daarvan profiteren.
Voor alle duidelijkheid: het is niet de bedoeling dat de transfer het bedrag overschrijdt dat Vlaanderen vermoed te winnen bij de staatshervorming. Het is puur een middel om iets los te krijgen bij de Franstaligen.

Voor de radicale vleugel van de Vlaamse Beweging zal het afkopen van een hervorming onaanvaardbaar zijn. Maar wie er dieper over nadenkt ziet dat het niet de slechtste uitweg is. Institutionele toegevingen (vb: nog meer rechten voor Franstaligen in faciliteitengemeenten) worden meestel verankerd in de grondwet of in een bijzondere wet, en dat kun je niet zomaar veranderen. Een transfer daarentegen is eenmalig en absoluut niet bindend voor toekomstige generaties. Geld geven zorgt 1 keer voor problemen, institutionele toegevingen zullen ons blijven achtervolgen.
Het probleem is voor mij dus niet zozeer of een staatshervorming mag afgekocht worden. De moeilijkheid is waar Vlaanderen dat geld moet halen. Dat zal nog een gevaarlijke evenwichtsoefening worden, maar er zijn mogelijkheden. Zolang we in het achterhoofd houden dat een staatshervorming ook opbrengt voor Vlaanderen is een eenmalige extra kost bespreekbaar.
Mijn vrees is daarom dat het zuiden van dit land veel meer zal vragen dan enkel extra financiering. Dan zijn we terug bij af en kunnen de politici evengoed terug in Hertoginnedal gaan zitten.
Kleine toegevingen via legislatieve weg kunnen, toegevingen die in de grondwet of een bijzonder meerderheidswet zouden komen zijn onaanvaardbaar. Alles daartussen moet pragmatisch afgewogen worden.

Geen opmerkingen: