zaterdag 14 juni 2008

Religie Vs. sekte

“Raëliaanse beweging dient klacht in tegen België”, het is eens iets anders. De beweging wordt naar eigen zeggen gediscrimineerd (Volledige artikel hier) en wil dit internationaal aanklagen. Ik moet toegeven dat ik deze beweging zelf niet kende, en dus bracht wikipedia wederom raad:

"Raëlisme is de UFO-religie van de Raëlian Movement, welke gesticht is door voormalig autoracing journalist Claude Vorhilon.

Raëlians zijn athëisten, maar geloven dat al het leven op aarde in een laboratorium is geschapen door een buitenaards ras dat de Elohim zou heten. De Elohim zouden op meerdere momenten in onze geschiedenis de aarde bezocht hebben als verschillende profeten. De mens echter heeft de boodschap niet begrepen en heeft de Elohim voor god(en) aangezien.

Claude Vorhilon beweert dat hij in de jaren 70 tweemaal een ontmoeting met een alien, die Jaweh heet, gehad heeft. Deze zou hem de opdracht hebben gegeven een ambassade op aarde te stichten, om de Elohim op aarde te verwelkomen. Rael zegt tijdens een van deze ontmoetingen meegeweest te zijn naar de thuis planeet van de Elohim, alwaar hij gekloond is.

Raëlians zijn een groot voorstander van klonen. Ze geloven dat door middel van klonen de in verschillende religiën beloofde opstanding werkelijkheid kan worden."


Tot zover de Nederlandse uitleg, wie meer wil weten moet zeker ook is de Engelstalige wikipedia bezoeken (klik hier). Situaties als deze kunnen onze samenleving voor een moeilijke keuze zetten. Men heeft in België immers een systeem van overheidssubsidiëring voor religies. Internationaal wordt de stelling dat de Raëliaanse beweging een religie is door heel wat organisaties ondersteund, waaronder ook heel wat bewegingen voor de mensenrechten en voor democratie.
Discriminatie is voor mij in ieder geval onaanvaardbaar, dus de klacht van de beweging is alleszins terecht. Zelfs de meest rare opinies mag men verspreiden, de vrije meningsuiting is een zeer belangrijk fundament van de democratie.
Nu is het natuurlijk de vraag of de overheid bewegingen als deze financieel moet ondersteunen. De overheid ondersteunt voornamelijk het Hindoeïsme, Boeddhisme, Islam, Jodendom en christendom (de ‘grote’ 5 dus). Maar zou ze ook pakweg de veel kleinere Raëliaanse beweging moeten ondersteunen?
Persoonlijk vind ik dat men consequent moet zijn. Als men financieel de levensbeschouwing/religie wil steunen mag men zich niet beperken tot een aantal traditionele groepen.
Maar anderzijds moet er ook een betere regelgeving komen om duidelijker het onderscheidt te maken tussen religie en sekte. Men kan zich hiervoor baseren op wetenschappelijk onderzoek, internationale rapporten, etc. Momenteel is er al een onderzoekscentrum (Informatie- en adviescentrum inzake schadelijke sektarische organisaties, ‘iacsso’), dat zich bezighoudt met het onderzoek naar sektes. Maar concrete rapporten verschijnen daar slechts zelden, op een tweejaarlijks 'activieitenverslag' na wordt er bijna niets gepubliceerd, en over welke criteria men juist hanteert is geen transparantie. Het mag geen giswerk worden, er is al veel wetenschappelijk onderzoek verricht, en daar heeft men een aantal bruikbare modellen ontwikkeld (bijvoorbeeld het BITE model).
De conclusie is dus tweeledig. Enerzijds moet men consequent zijn, als men religies van overheidswege uit ondersteund moet men alle religies ondersteunen, niet enkel die religies waarbij het de overheid goed uitkomt. Men kan er ook voor opteren om de financiële steun voor alle religies af te schaffen (zoals onder andere LDD voorstelt), maar dit lijkt me niet wenselijk en bovendien is het in de praktijk onhaalbaar. Het zou de breuklijn tussen vrijzinnigen en gelovigen/katholieken terug bovenhalen, waardoor men al vlug in dogmatische discussies zou vervallen over de financiële steun. Been there, done that.
Anderzijds is het ook zeer belangrijk dat de financiële steun gepaard gaat met een aantal duidelijke criteria. Het kan niet de bedoeling zijn dat de overheid een sekte financiert. Maar het kan al evenmin de bedoeling zijn dat de overheid bepaalde bewegingen uitsluit van overheidssteun, zonder transparant te zijn over de criteria van uitsluiting. Een duidelijker referentiekader dringt zich op, liefst voor een groot stuk gebaseerd op het vergevorderde wetenschappelijk onderzoek dat men terugvindt in de sociologie. Een sluitend model vinden is onmogelijk, maar een systeem vinden dat wetenschappelijk ondersteund wordt en een draagvlak heeft bij de publieke opinie zou wel mogelijk moeten zijn.
Een duidelijk referentiekader over waard de grens ligt tussen ‘religie’ en ‘sekte’ is broodnodig en zou al een hele stap in de goede richting zijn.

Geen opmerkingen: